ÇOKLU ZEKÂ KURAMI
Gardner tarafından oluşturulmuştur. Gardner’e göre zekâ, bir ya da daha fazla kültürde değeri olan bir ürüne şekil verme yeteneğidir. Zekânın oluşumunda biyolojik ve çevresel etkenler vardır. Bunlar; kaynaklara ulaşım şansı, kültürel etkenler, coğrafi etkenler ve ailesel etkenlerdir. Bu etkenlere bağlı olarak zekanın değişik boyutları artabilir veya azalabilir.
Çoklu Zekâ Kuramının İlkeleri
·
İnsanlar çok farklı zekâ alanlarına sahiptir fakat zekâ tektir.
· Her insanın kendine özgü zekâ profili vardır.
· Zekâların her biri insanda farklı gelişim sürecine sahiptir.
· Bütün zekâ alanları dinamiktir.
· İnsandaki zekâlar tanımlanabilir ve geliştirilebilir.
· Her bir zekânın gelişimi kendi içinde değerlendirilmelidir.
· Her bir zekâ; hafıza, dikkat, algı ve problem çözme açısından farklı bir sisteme sahiptir.
· Bir zekânın kullanımı esnasında diğer zekâlardan da faydalanılabilir.
· Kişisel altyapı, kültür, kalıtım ve inançlar zekâların gelişimi üzerinde önemli etkiye sahiptir.
· Bütün zekâlar insanın kendisini ifade edebilmesi yolunda farklı ve özel kaynaklardır.
· İnsanın gelişimini değerlendiren tüm bilimsel teoriler çoklu zekâ teorisini desteklemektedir.
· Şu anda bilinen zekâ türlerinden daha farklı zekâlar da olabilir.
Çoklu Zekâ Boyutları ve Özellikleri
Sekiz farklı çoklu zekâ boyutu vardır ve bireyler bu zekâ boyutları ile dünyaya gelir. Bu farklı zekâ boyutları uygun çevresel koşullar, ortamlar ve uyarıcılar ile gelişir.
1. Bedensel zekâ: Bedensel hareketleri kullanmada daha iyi olan bireylerin sahip olduğu zekâ alanıdır. Bireylerin taklit yeteneği güçlüdür. Söylenenlerden çok yapılanlar hatırlanır.
2. Sözel-dilsel zekâ: Dili anlama ve kullanma yeteneğidir. Yazılı ve sözlü anlatım, sözel zekâya bağlı yeteneklerdir. Bireylerin ikna etme kabiliyetleri oldukça güçlüdür. Avukatlık, öğretmenlik gibi meslekler bu alanda yer alır.
3. Mantıksal-matematiksel zekâ: Analitik ya da bilimsel düşünme diye adlandırılan yetenekleri içerir. Bireylerin muhakeme yetenekleri oldukça gelişmiştir ve sorunlara analitik düşünce ile yaklaşırlar. Matematiksel işlemlerde sebep sonuç ilişkilerini kolayca anlayabilirler. Bilim adamları ve matematikçiler bu sınıfa girer.
4. Görsel-uzamsal zekâ: Üç boyutlu düşünme yeteneğinin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bireylerin imgeleştirme kapasiteleri yüksek ve hayal güçleri kuvvetlidir. Nesneler arasındaki ilişkileri çabucak görürler.
5. Müziksel-ritmik zekâ: Seslere karşı duyarlılığı yüksek olan bireylerin bulunduğu zekâ alanıdır. Bireyler ritim ve melodilerle öğrenirler. Ses tonlarını ayırt etmede ve şarkıların melodilerini hatırlamada başarılıdırlar.
6. Sosyal-bireyler arası zekâ: Bireyler insan ilişkilerinde, kendini ifade etme ve empati kurma konusunda başarılıdır. İşbirliğiyle öğrenme etkindir. Bireylerin yüksek iletişim becerileri vardır. Yakın ve samimi ilişkiler kurarlar.
7. Öze dönük-içsel zekâ: Bireyler kendi yeteneklerinin farkındadırlar. Kendi başlarına karar verirler ve özsaygıları yüksektir. Bireysel çalışmalardan ve özgün proje üretmekten keyif alırlar. Filozoflar ve yazarlar bu sınıfa girer.
8. Doğa zekâsı-varoluşçu zekâ: Doğal ortamları seven, açık havada bulunmaktan keyif alan bireylerin başarılı olduğu zekâ alanıdır. Bireyler doğa olaylarına karşı meraklı olup hayvan ve bitkilerle ilgilenirler. Bahçıvanlar bu sınıfa girer.
Yorumlar
Yorum Gönder